رسومات شب یلدا در بوشهر قدیم/ خرید پرتقال یلدا از کشتی لبنانی‌ها+ عکس

خبرگزاری فارس - بوشهر، حسن احمدی: شب یلدا یک دستاورد علمی برای ایرانیان به همراه داشت اما در بطن آن یک میراث فرهنگی ارزشمند نهفته است. هر چند متأسفانه با تحریفاتی طی سالیان اخیر همراه بوده اما بی شک اصالت و ارزش‌های آن نشان از هویت ما ایرانی‌هاست.

در استان بوشهر با موزاییک فرهنگی منحصر به فرد و مملو از اقوام و سنن متنوع روبرو هستیم که در اوج سادگی همراه با زیبایی و به وجود آورنده حس آرامش بوده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی از ویژگی های جذاب سبک زندگی خانواده های بوشهری، آداب و رسومی ساده و البته متنوع و زیبا بوده که متناسب با محیط اطراف خود شکل گرفته است. این آداب و رسوم در مراسمات متنوع سال خود را نشان میداد و ارمغان آن دل های خوش و آرامش بود. به بهانه یلدا سفری به بوشهر قدیم کردیم و از آداب و رسوم آن زمان با مطلعین محلات به گفتگو نشستیم.

با الهه غریب زاده همراه شدیم تا سفری به گذشته داشته باشیم و مجموعه‌ای از سنن که در شب یلدا و یا چله خودنمایی می‌کند را بشنویم. غریب زاده مدرس دانشگاه، پژوهشگر حوزه آداب و رسوم فرهنگی و مؤلف کتاب میراث، جلوه‌ای از تاریخ، اصطلاحات و فرهنگ شفاهی دریانوردی و کتاب میراث معنوی ایران و جهان  است.

یلدا در محلات قدیمی بوشهر

 این پژوهشگر بوشهری گنجینه‌ای از مصاحبه‌های شفاهی با قدیمی‌ها و مطلعین چهارمحل و دیگر محل‌های قدیمی بوشهر دارد که از شب یلدا روایت‌های متنوعی دیده می‌شود.

در یکی از این روایت‌ها از بوشهر قدیم، خانم بلادی از بانوان محله بهبانی، از تنوع کم میوه جات و آجیل و صیفی جات می‌گوید. وی در توصیف شرایط زندگی مردم بوشهر قدیم گفت: در آن زمان قدرت خرید اکثر مردم پایین بود و مواد غذایی به راحتی در دسترس نبود و مردم در سال ۱۳۴۸، پرتقال را از کشتی‌های که حامل بار از لبنان بودند، می‌خریدند.

پشمک و نارنگی پایه ثابت شب یلدا

خانم زیبا راستیان از قدیمی‌های محله دهدشتی درباره وجه تسمیه واژه " چِلّه " می‌گوید: اول دی ماه، اول چِلّه بزرگ است که به مدت ۴۰ روز تا ۱۰ بهمن ماه ادامه میابد. در این مدت ما با سرمای خاصی مواجهیم. از ۱۰ بهمن ماه تا حدوداً ۲۰ اسفند ماه دوره زمانی چِلّه کوچک است چلّه‌ای همراه با اندکی افزایش دما.

وی ادامه می‌دهد: مادرم در مورد یلدا نشینی در گذشته تعریف می‌کرد؛ سینی‌هایی را با پشمک و نارنگی و آب نبات‌های رنگی تزیین می‌کردند و در شیرینی فروشی‌ها عرضه می‌شد. چون رسم بوشهری‌ها این بوده که پشمک و نارنگی را باهم می‌خوردند. آجیل شیرین بر سر سفره‌ها خود نمایی می‌کرد و بوشهری‌ها از آجیل‌های شور و نمک دار در این شب پرهیز می‌نمودند و بیشتر تمایل داشتند که آجیل‌هایی مختلط با کشمش و انجیر و باسلُق میل کنند.

 

راستیان بیان داشت: در نیم قرن اخیر به مانند امروز، میوه و هندوانه و انار به‌راحتی در دسترس مردم بوشهر قرار نمی‌گرفت و از تجملات، سفره‌های هفت رنگ و زرق و برق‌های امروزی خبری نبود. همه چیز بسیار ساده و در عین صمیمیت برگزار می‌گردید. در گذشته، به خاطر نبود امکانات جاده‌ای، سردی هوا و مشغله کاری امکان این بود که ارتباط دوستان و خویشاوندان به سردی بگراید اما این دورهمی ها با مؤلفه های که ذکر شد گرمابخش خانه‌ها در قلب زمستان بود.

خانم پری ارفعی از قدیمی‌های جفره ماهینی درباره یلدا این‌گونه می‌گوید: در جفره، شُو نشینی های مجلل و سفره‌های رنگین، رایج نبود. در بعضی از خانواده‌های مرفه، اعضای خانواده دورهم می‌نشستند و گاهی آجیل میل می‌کردند. در زمستان در بوشهر هندوانه کمتر بفروش می‌رسید و یلدا مثل امروز پر زرق و برق نبود.

خانم  ایزدبخش از قدیمی‌های سنگی و عسلی روایتی متفاوت دارد. وی اظهار داشت: ما اصلاً مراسم شب یلدا نداشتیم و زمانی که معلم شدم برای اولین بار از همکارانم شنیدم.

شُو نشینی جذاب با خیام خوانی
غریب زاده خاطره گویی یا قصه خوانی را یکی دیگر از آداب این شب در چند دهه اخیر  عنوان کرد و افزود: همزمان با وزش بادهای محلی  خلیج فارس در این ایام و مصادف با شب یلدا، که طولانی‌ترین شب سال است، خانواده‌ها به دور هم جمع می‌شوند و با داستان سرایی و خاطره گویی شُو نشینی جذابی را رقم می‌زنند. خوانش داستان‌های قدیمی امیر ارسلان نامدار، یوسف و زلیخا، رستم و سهراب و تفأل به دیوان حافظ از نمونه‌های داستان سرایی و خاطره گویی و شعرخوانی در گذشته  بود. بی شک در این دیار، خیام خوانی از گونه‌های رایج و مطرح موسیقی محفلی، مسرت بخش محفل‌ها و دور همی‌ها است.

سادگی سفره‌های زمستانه بوشهری‌ها

مؤلف کتاب میراث معنوی ایران در ارتباط با سادگی سفره‌های زمستانه بوشهری‌ها بیان داشت:  با توجه به جایگاه غذاهای سنتی و اصیل بوشهری در مَطبخ خانه‌ها، محصولات وابسته به خرما نظیر ارده و شیره با خرما، غذاهایی با ترکیب چغندر (پَهتی)، حلوا راشی و برنجوش (نوعی غذای سنتی) سفره بوشهری‌ها را زمستانه می‌گرداند. تنقلات مانند کاذو با پوست، نوعی آجیل به نام اَنچیچک (انچوچک / انچوچه: نوعی تخمه بو داده شده)، پشمک مرغوب و نوعی نارنگی که فصل برداشت کوتاهی داشت، گاهی انار و هندوانه، پختن آش رشته و شلغم و نخود گرم  دیگر اقلام موجود در دورهمی های زیبای زمستانه در گذشته بود.

پاسداشت فرهنگی سنت سادگی در شو چله

غریب زاده در حوزه پاسداشت فرهنگی  شو چِلّه تصریح کرد: این روزها  با مقوله جزیره‌ای شدن مراسم‌های این شب و تغییر رویکرد دورهمی ها و عدم تمرکز و جمع شدن فرزندان در منزل بزرگان خانواده، تغییر نوع پوشش افراد، نوع  اغذیه متفاوت که بعضاً از سایر فرهنگ‌ها به عاریت گرفته شده است و یا حتی برگزاری همزمان سایر جشن‌ها (عقد، نامزدی، ازدواج، تولد و مهمانی‌هایی با سبک امروزی و غیره) با این شب، بر اصالت و اهمیت این فرهنگ و میراث ماندگار سایه افکنده است.

این مدرس دانشگاه با تاکید بر حفظ هنجارهای صحیح که زمینه ایجاد آرامش را در خانواده و جامعه فراهم می‌کند، افزود: در توسعه تمدن انسانی، درک نیاز امروز مخاطب، همراه شدن با مدل امروز جوامع پیشرفته و خلاقیت در تغییر نگرش‌های فرهنگی و اجتماعی  اتفاقی انکار ناپذیر است. اما بهتر بود با بِکر نگه داشتن آیین‌های اصیل، سنت‌های ارزشمندمان را از ورود مدرنیته در امان نگه داریم  و حس‌های زیبای این سنت‌ها را  نه تنها در قاب تصاویر امروزی بلکه به  عنوان سندی فرهنگی به آیندگان انتقال دهیم. چرا که ما بر این باوریم هدف از این قبیل مناسبت‌ها و دورهمی ها تشکیل زنجیره‌ی فرهنگی نظیر کوتاه کردن فاصله‌های اجتماعی،  صمیمیت خویشاوندی و تقویت انسجام  بنیان خانواده، توسعه فرهنگ صله رحم و  نمود خرده فرهنگ‌هایی  است که در گذشته توسط بزرگان خانواده‌ها به‌صورت ناملموس انجام می‌گرفت  و نشاط  گروهی را رقم می‌زد.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: شب یلدا شوچله بوشهر رسومات شب یلدا خیام خوانی بوشهر قدیم خانواده ها غریب زاده دورهمی ها بوشهری ها قدیمی ها شب یلدا سفره ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۹۵۳۶۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رسیدگی مستمر به مشکلات خانواده زندانیان نیازمند بوشهر

رئیس کل دادگستری استان بوشهر با اشاره به اینکه توجه ویژه‌ای به خانواده زندانیان نیازمند استان می‌شود گفت: در این راستا ضمن سرکشی مستمر از این خانواده‌ها خدمات لازم در ابعاد معیشتی، اقتصادی، قضایی و اجتماعی ارائه می‌شود. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بوشهر، مهدی مهرانگیز شامگاه جمعه در سرکشی از خانواده 2 زندانی در بوشهر با تسلیت سالروز شهادت امام جعفر صادق علیه‌السلام توجه به نیازمندان و فقرا و رسیدگی به مشکلات آنان را از تأکیدات این امام بزرگوار دانست و اظهار داشت: ائمه طهارت علیه‌السلام مظهر خیر و صفات الهی هستند و امام صادق علیه‌السلام در عبادت و ظلم‌ستیزی و رسیدگی به  نیازمندان سرآمد بودند.

رئیس کل دادگستری استان بوشهر یکی از برنامه‌های مهم دستگاه قضا در استان را رسیدگی به خانواده‌های نیازمند زندانی دانست و تأکید کرد: در این راستا همه مسئولان دادگستری و دادستان شهرستان‌ها و مناطق مختلف استان بوشهر موظف به بازدید مستمر از زندان‌ها و بررسی و راهکار حل مشکلات قضایی مددجویان و سرکشی از خانواده زندانیان نیازمند هستند و در این راستا سال گذشته خودم 34 بار از خانواده زندانیان سرکشی کردم و ضمن بررسی مشکلات آنان کمک‌های معیشتی و مالی در اختیار آنان قرار گرفت.

وی با بیان اینکه پیگیری و بررسی مشکلات خانواده زندانیان نیازمند استان بوشهر توسط دستگاه قضایی در نقاط مختلف تداوم دارد گفت: به مسئولین حوزه‌های قضایی استان بوشهر تأکید شده تا ضمن سرکشی از خانواده‌های زندانیان نیازمند مسائل و مشکلات آنان را مورد بررسی قرار دهند و تا جایی که می‌توانند از ارفاقات قانونی استفاده کنند.

مهرانگیز در سالروز شهادت امام جعفر صادق علیه‌السلام که از 2 خانواده زندانی نیازمند در شهرستان بوشهر سرکشی می‌کرد ضمن بررسی مشکلات و مطالبات بسته‌های حمایتی معیشتی و اقتصادی و کمک‌های نقدی خود را به آنان اهدا کرد.

رئیس کل دادگستری استان بوشهر با اشاره به  تأکیدات رئیس قوه قضاییه مبنی بر رسیدگی به مشکلات نیازمندان تصریح کرد: با توجه به منویات مقام معظم رهبری و تأکید و دستورات ریاست عالی قوه قضاییه مبنی بر رسیدگی و حمایت از خانواده‌های زندانیان، در سال جاری نیز با برنامه‌ریزی صورت گرفته هر هفته از 3 خانواده زندانی نیازمند سرکشی و ضمن اهدای بسته‌های حمایتی معیشتی و کمک‌های نقدی و لوازم خانگی به درخواست‌های قضایی آنان رسیدگی می‌شود.

مدیر کل زندان‌های استان بوشهر نیز ضمن تقدیر از رئیس کل دادگستری و مجموعه قضایی استان بوشهر در سرکشی و بازدید مستمر از زندان‌ها و خانواده‌های زندانیان گفت: توجه ویژه به مشکلات خانواده زندانیان در نقاط مختلف استان بوشهر از برنامه‌های مهم اداره کل زندان‌های استان است.

انتهای پیام/190/.